Koffiegeschiedenis in vogelvlucht

Het lijkt erop dat men de pitten van de bessen, de koffiebonen, gaat roosteren. In Jemen noemen ze het drankje dat ermee gemaakt wordt ­qahwah. Een naam die eerder bestemd was voor een soort wijn, maar nu verschuift naar het alcoholvrije drankje van de koffieplant. Andere onderzoekers stellen dat het branden van koffie pas begint aan het begin van de 16e eeuw.

16e eeuw

Damascus, de hoofdstad van Syrië, staat bekend om het hoge niveau van ijzer smeden. Het op grote schaal branden van koffiebonen vraagt om goed materiaal dus het ligt voor de hand dat in Damascus voor de eerste keer veel koffie op hoge temperatuur werd gebrand. Het staat vast dat
de koffie die in 1554 in Istanbul werd gedronken, gebrand was.

± 1570

Europa leert de koffieplant kennen, maar dan vooral in wetenschappelijke kringen als exotische plant. In de Arabische wereld is koffie dan al een populaire drank. In 1582 beschrijft het reisverslag van de Duitser Leonart Rauwulf hoe de Arabieren koffie dronken; zwart als inkt.

1616
Koopman Pieter van den Broecke komt als eerste Nederlander aan in de aan de Rode Zee gelegen havenstad Mocha, Jemen. Hier maakt hij kennis met koffie en koffie­huizen. 

1620
Hollandse handelaren ontdekken in China thee. De komende decennia is de theehandel veel belangrijker dan de
handel in koffie. 

1645
In Venetië opent een eerste koffiehuis. Venetiaansehandelaren varen immers regelmatig naar Noord-Afrika en het Midden-Oosten. 

1652
In Londen wordt het eerste koffiehuis geopend. 

1660
De Hollandse VOC-handel ziet stijgende koffieconsumptie. De koffie wordt bijvoorbeeld aan de Engelsen verkocht.

1672
Ook Parijs heeft haar eerste koffiehuis.

1679
Net als thee werd koffie in Nederland in de 17e eeuw gezien als exotisch medicijn. In 1679 schrijft geneesheer en essayist Cornelis Bontekoe: ‘Koffie werkt de appetiet op en bevordert de spijsvertering.’ Hij zag koffie ook als hartversterker, goed voor het bloed, als middel tegen hoofdpijn en keelpijn, waterzucht en oorpijn.

1683
In Wenen wordt de eerste cafetaria geopend, waar overigens al langer koffie wordt gedronken. Naar verluidt werd koffie in Wenen geserveerd met suiker en geklopte melk of slagroom. Zo’n mix die lijkt op een
cappuccino noemen we nu nog Wiener melange.

Einde 17^e eeuw
Hollanders bemachtigen wat stekjes van de koffieplant. De stekjes worden naar Batavia gestuurd om daar in een siertuin te belanden. Van koffieplantages was nog geen sprake.

1704
De koffieplanten doen het zo goed in Batavia dat de eigenaar van de tuin de zaden cadeau doet aan diverse stamhoofden in het binnenland. 

1706
Koffieplantstekjes arriveren in Amsterdam. In de Hortus Botanicus groeien ze uit tot forse struiken. Stekjes daarvan duiken op in verschillende botanische tuinen in Europa. 

1712
Hollanders experimenteren in Suriname met het aanplanten van koffie, afkomstig van de planten in de Hortus in Amsterdam. Waarschijnlijk belandt zaaigoed van deze koffieplanten ook in andere landen in het Caribisch gebied.

1714
Lodewijk de 14e krijgt van het stadsbestuur van Amsterdam een koffieboompje cadeau, die hij laat overbrengen naar de Jardin des Plantes in Parijs.

Tussen 1711 en 1721
De export van ‘Javaansche Coffy’ groeit van 894 naar 116.783 pond.

1720
De eerste koffieplanten, afstammelingen van het Amsterdamse struikje, wordt door de Fransen aangeplant op Martinique. Vandaar verspreidt koffie zich over het Caribisch gebied en Midden-Amerika, Frans-Guyana en Brazilië.

1750
Surinaamse koffie heeft een marktaandeel van 50 procent. De koffieprijzen zijn flink
gedaald waardoor koffie niet meer alleen een product is voor de elite. 

1753
Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thijsses openen hun kruidenierswinkel. Koffie, thee en tabak zijn de belangrijkste producten. Dit is het begin van het bedrijf Douwe Egberts.’ 

Tussen 1810 en 1814
De percolator wordt ­uitgevonden.

1824
De Nederlandse Handelsmaatschappij wordt opgericht als opvolger van
de VOC. De NHM moet de koffiehandel nieuw leven inblazen. Brazilië is inmiddels een grote leverancier van koffie. In een Nederlands koffiehuis kun je kiezen tussen een bakkie uit Mocha, Java, Suriname of Brazilië.

1855
Wereldtentoonstelling Parijs; de eerste espressomachine wordt geshowd, maar anders dan de moderne espresso heeft de koffie door een
gebrekkige druk nog niet een crèmelaagje.

1860
De roman Max Havelaar ­verschijnt. ‘Ik ben makelaar in koffi (zo werd het geschreven, red.) en woon op de Lauriergracht no 37’, is de eerste zin. 

1895
Albert Heijn start in het washok achter de eerste winkel in Oostzaan met het branden van koffie.

±1900
De techniek van het vacu­meren wordt uitgevonden. Hierdoor kan gemalen koffie veel langer vers blijven.

1908
Melitta Bentz krijgt een patent op haar papieren koffiefilters.

1911
Albert Heijn opent aan de Oostzijde in Zaandam de eerste koffiefabriek.

1924
Douwe Egberts start met het eerste spaarsysteem van Nederland. Jaarlijks gaan ruim 2,5 miljoen geschenken over de toonbank.

1947
De moderne espressomachine van uitvinder Gaggia wordt geïntroduceerd. Nu wordt de koffie onder hoge druk gezet en ontstaat het kenmerkende laagje crema.

1954
De eerste elektrische koffie­zet­automaat Wigomat is een feit.

1986
Nestlé begint met vier soorten cupjes en vijf werknemers aan de verkoop van het koffiesysteem Nespresso. 

2001
Douwe Egberts introduceert in samenwerking met Philips het Senseo koffiezetapparaat met koffiepads.

2006
Douwe Egberts start de burendag. In 2008 sluit het Oranjefonds zich aan bij dit initiatief waarmee mensen dichter bij elkaar gebracht worden en buurten socialer en leuker worden. In 2017 deden bijna 6000 buurten mee met de burendag.

2012
Douwe Egberts neemt de CoffeeCompany, opgericht door Dick de Kock en Rick Bekkema in de Leidsestraat in Amsterdam, over. De gespecialiseerde koffieketen is een goede aanvulling op de Douwe Egberts Cafés. Nu is Douwe Egberts ook voor de consument buitenshuis een vertrouwd merk.