Search
Search
Terwijl de vraag naar koffie wereldwijd toeneemt, zet klimaatverandering de gezondheid van de koffieplant onder druk. Dubbele dreiging. En daarom werken hulptroepen van Nestlé in Tours aan sterkere en stabiele(re) koffieplanten. Maar hoe?
Bij wielerliefhebbers is Tours bekend van de najaarsklassieker ParijsTours. Wijnliefhebbers roemen vooral de sauvignon blanc uit de omliggende streek Touraine. Maar koffieliefhebbers werden er eerder nog niet per se opge wonden van, van Tours. Weet echter: Tours heeft een groot groen hart voor koffie. Wat er op deze plek in de kassen van Nestlé gebeurt, is voor iedere koffie liefhebber van belang. Hier wordt hard gewerkt om de zorgwekkende toekomst van de koffieplant het hoofd te bieden.
Wat is er dan zorgwekkend?
We vragen het aan Fabrizio Arigoni, het hoofd van de afdeling Plant Science van Nestlé: ‘Er zijn meerdere problemen. We merken dat klimaatverandering direct invloed heeft op de koffieplanten. Met name arabicaplanten gedijen minder goed bij hogere temperaturen, dus die worden op steeds grotere hoogten aangeplant; alleen kan dat lang niet overal. Sommige plekken worden dus ongeschikt voor het telen van arabica. Klimaatverandering betekent niet alleen temperatuursverhoging, maar ook extremer weer. We zien in Midden Amerika dat soms hele plantages worden weggevaagd door stormen of stort buien. Op andere plekken regent het juist helemaal niet, waardoor de koffieplant er niet meer rendeert. Klimaatverandering is niet iets van de toekomst. We zien dagelijks dat we er middenin zitten. Daarnaast hebben we te maken met schimmels en insecten die in korte tijd een hele plantage kunnen aantasten of wegvagen. Dat is met name voor kleinere boeren een ramp.’
Waar loopt Nestlé nog meer tegenaan?
Fabrizio: ‘We zien dat de gemiddelde leeftijd van de koffieboeren hoog is en stijgt. Daarnaast is er nog het fenomeen dat sommige boeren, zeker wanneer hun oogst is vernietigd door noodweer of ziektes, switchen naar andere gewas sen die meer of sneller geld opleveren, zoals avocado of mais. Een nieuwe koffieplant levert pas na minstens drie jaar iets op, het is dus begrijpelijk dat boeren sneller rendement willen. Het helpt allemaal echter niet als je bedenkt dat de vraag naar koffie toeneemt.
We proberen daarom jonge mensen te helpen een bestaan op te bouwen in de koffie. Door resistentere koffieplanten te kweken en grotere opbrengsten te realiseren met het Nescafé Plan – waardoor boeren duurzamer en winst gevender kunnen produceren – hopen we de koffietelers te helpen.’
Hoofd van de afdeling Plant Science van Nestlé (midden), met zijn collega’s in de kassen in Tours.
In Tours wordt koffie niet alleen gekweekt maar ook geproefd.. Koffie van de hoogrenderende planten wordt vergeleken met koffie van andere variëteiten.
Fabrizio: ‘De uitdagingen zijn groot. Maar we zijn hier in Tours heel trots op het feit dat we al verschillende koffie plantvariëteiten hebben gecreëerd,
die tot maar liefst vijftig procent meer opbrengen en de ecologische voet afdruk van de koffieplant met dertig procent verminderen. Met zulke planten produceert een boer dus op dezelfde oppervlakte met min of meer dezelfde inspanningen veel meer koffiebessen en realiseert hij een hoger inkomen. Deze planten zijn al in productie.
We zijn ook bezig met soorten die minder water nodig hebben. Op die manier proberen we de opbrengst op een duurzame manier op te schroeven.’
Hoe werkt dat?
Fabrizio: ‘Laten we een paar stappen terugzetten. Koffie is wereldwijd een uiterst belangrijk gewas; voor de boeren, voor de koffiedrinkers, voor de economie. Van andere belangrijke gewassen zoals rijst, graan, mais en aardappels zijn in de vorige eeuw al veel variëteiten gecreëerd die beter bestand zijn tegen ziekten, waardoor opbrengsten zijn gestegen.
Dat was bij koffie bijna niet het geval. Wat we hier doen: aan de ene kant zetten we traditionele veredeling in door bij voorbeeld een plant met hoge opbrengst te enten op een stammetje van een plant met een hoge resistentie, zoals dit gebruikelijk is voor allerlei planten. Door moderne technieken kunnen we meteen naar het DNA van de nieuwe plant kijken en analyseren of de veredeling naar ons idee gelukt is. Vroeger gingen daar jaren overheen, toen moesten we wachten tot de plant vruchten gaf om vervolgens opbrengst en kwaliteit minstens drie jaar te monitoren. En dan moest de smaak nog goed zijn én moesten de boeren overtuigd worden van de kwaliteit. We hebben het proces nu aanzienlijk verkort. Dat geeft ons hopelijk de snelheid en flexibiliteit om de koffieplant een besten dige toekomst te geven.’
De bloesem van de koffieplant heeft een heerlijke jasmijngeur
Het onderzoek in Tours is fascinerend. Het onderzoeksteam in Tours gebruikt een ‘bibliotheek’ van diverse plantvariëteiten om hun begrip van de veerkracht, productiviteit en smaak van koffie te verbeteren. Dit is de basis voor het kweken van nieuwe, baanbrekende variëteiten. Met behulp van weefselkweek worden nieuwe rassen gecreëerd. Van een paar blaadjes kunnen tienduizenden koffie- planten gekweekt worden. Als er een succesvolle variant gemaakt is, kweken de onderzoekers de mini-plantjes in een van de vier wereldwijde test-koffieplantages op voor verder onderzoek.
Andere koffie-instituten maken ook gebruik van deze techniek en krijgen de planten op verzoek toegestuurd.
Voor veredeling van de koffieplant wordt wereldwijd gewerkt met de bekende arabica en robusta. In geringe mate ook met een derde soort: Coffea Liberica. Deze minder bekende soort is goed voor ongeveer 1,5 procent van de totale koffiemarkt. Er bestaan hiernaast nog meer (wilde) soorten, vooral afkomstig uit het oosten van Afrika en Madagaskar, die interessant kunnen zijn voor de toekomst van de koffieplant. Onderzoek daarnaar staat feitelijk nog in de kinderschoenen, niet in de laatste plaats omdat de landen waar deze soorten groeien moeilijk toegankelijk zijn.
In Tours wordt vooral gewerkt aan de verbetering van arabica en robusta. Robusta is (zoals de naam al doet vermoeden) de sterkste en ook de productiefste variant van de twee. Arabica biedt meer smaaknuances en is daarom hoger gewaardeerd, maar is genetisch beperkter. De uitdaging is natuurlijk om het beste van beide soorten te versterken: een meer producerende en sterkere arabica en een beter smakende robusta. Door het in kaart brengen en begrijpen van de DNA-structuur van de planten kan er heel gericht worden gekruist en geënt.
Koffieroest, of koffiebladroest, is een schade- lijke schimmel die de koffieplant bedreigt. De schimmel is al sinds de 19e eeuw bekend, maar de laatste decennia zorgt hij voor steeds grotere problemen. Hij heeft baat bij een hogere temperatuur en vochtigheid, dus door de klimaatverandering gedijt hij op veel plekken steeds beter. Chemische bestrijdings- middelen zijn niet duurzaam en hun efficiëntie neemt af. De schimmel past zich namelijk aan waardoor de bestrijding aan kracht inboet. Het kruisen van koffieplanten met resistente variëteiten lijkt de beste oplossing.
Insecten zijn natuurlijk niet nieuw in de koffieteelt, maar wel een groeiend probleem. Insectenplagen nemen exponentieel toe bij temperatuurstijging en dat geldt ook voor het dubieuze succes van de zogenaamde ‘koffieboorkever’. De vrouwelijke kever doet precies wat je denkt dat ze doet: in de koffie- boon boren en daar eitjes leggen. Het mannetje doet met de bevruchting de rest. De kever is, net als de mens en anders dan alle andere dieren, gek op cafeïne. Of eigenlijk is de kever resistent voor cafeïne en zijn wij mensen de enige dieren die er echt van houden. Er wordt veel onderzoek gedaan naar het bestrijden van de kever. Er is een schimmel die de kever doodt maar die schimmel moet daarná zelf ook gedood worden, want hij is ook slecht voor de plant. De efficiëntste bestrijding is vooralsnog snel ingrijpen bij de eerste signalen. Maar die herkent niet iedereen. Alle reden voor educatie in koffieproducerende landen. Ook dat is onderdeel van het Nescafé Plan.
Bij het enten snijd je de top van een plant of een boomtak af om op of in het snijvlak een deel van een andere plant te plaatsen. Voorts zet je het vast met een soort plakbandje. ‘Deze techniek werkt gewoon heel goed. Het lijkt trouwens heel makkelijk, maar dat komt omdat onze mensen er ontzettend goed in zijn’, vertelt Fabrizio Arigoni lachend. ‘Er kan veel misgaan en dan zijn je kostbare planten waardeloos.’
De minuscule koffieplanten zijn klaar voor verdere groei
Nescafé De merken Nescafé, Nespresso en Nescafé Dolce Gusto zijn samen goed voor een koffiemarkt- aandeel (in foodretail) van 22 procent, in een koffiemarkt waarin we wereldwijd dagelijks 2,5 miljard koppen koffie drinken. En die markt groeit, doordat de wereldbevolking groeit en mensen in opkomende economieën, zoals de Chinese en Indiase, steeds vaker koffie- drinken. De vraag is of de sterk veranderende wereld de groeiende koffieproductie wel aankan. Kunnen de koffieboeren op een duurzame manier voldoende koffie blijven produceren? Nestlé maakt zich daar ook zorgen om, dus wordt er flink geïnvesteerd in onderzoek en duurzame ontwikkeling.
In 2010 begon Nestlé met het Nescafé Plan (ook wel Nescafé Plan 2030). Daarmee ondersteunt het bedrijf wereldwijd meer dan 700.000 koffieboeren met trainingsprogram- ma’s over regeneratieve landbouwpraktijken, aanplant van bomen (ten behoeve van schaduw voor koffieplanten) en gerichte hulp bij ondernemen, het verdienen van leefbare inkomens en het verbeteren van werkomstandigheden. Van Ivoorkust tot Indonesië en van Mexico tot India. Goed nieuws want vanaf 2023 is alle Nescafé koffie die in Nederland verkocht wordt honderd procent verantwoord ingekochte (en traceerbare) koffie. In 2030 wil het bedrijf zijn klimaat-footprint met vijftig procent hebben verlaagd.
De eerste resultaten van de impact van het Nescafé Plan 2030, gemonitord door Rainforest Alliance, werden onlangs gepubliceerd en zijn hoopgevend, zelfs indrukwekkend. Zo stelde Nestlé tussen 2010 en 2022 wereldwijd 270 miljoen robuustere koffieplan- ten ter beschikking. En werden er alleen al in 2022 zo’n 125.000 koffieboeren geschoold om op duurzamere wijze koffie te telen, volgens nieuwe standaarden waarin biodiversiteit, watermanagement en land- en bosherstel de uitgangspunten zijn. Wat dat laatste betreft: in 2022 plantte Nestlé 1,4 miljoen bomen in en rondom koffieplantages ter bescherming van de koffieplanten en om CO2-uitstoot te verkleinen.
