De razendsnelle opkomst van koffie­huizen in de Gouden Eeuw ging gepaard met sterke koffie en nog sterkere gesprekken. Er werd naar hartenlust gehandeld en gedebatteerd. Dat er ook koffie werd geschonken, dat was een welkome bijzaak.
De 17^e eeuwse ‘warme drank uit het Oosten’ was drinkbaar, maar mooiere woorden verdiende hij niet. Veel ­belangrijker was de sociale functie van koffie en het koffiehuis. Het waren publieke ruimtes, ontmoetings­plekken. 

Tegenwoordig noemen we zo’n plek een ‘third place’. Dat is een term uit het boek The Great Good Place (1989) van de Amerikaanse socioloog Ray Oldenburg. Hij verwees hiermee naar openbare plekken waar ontmoetingen en gesprekken plaats­vinden, waar je interacteert, maar alleen als je ervoor kiest. Plekken waar je jezelf kunt zijn, waar je verbonden bent met de omgeving en met gelijk­gestemden. Een community.

Howard Schultz, de oud-bestuursvoorzitter en CEO van Starbucks, kende Oldenburgs werk en nam het als uitgangspunt voor zijn groeiende koffie-imperium. Starbucks moest niet zomaar een koffiecafé worden, maar een plek tussen werk en thuis. Hier moest ‘de menselijke geest geïnspireerd en gekoesterd worden – één persoon, één beker en één buurt
per keer’. Momenteel telt Starbucks ruim 29.000 vestigingen wereldwijd. Schultz heeft zijn visie werkelijkheid gemaakt. 

Een glimlach

De aantrekkingskracht van Starbucks zit hem in gemak en thuisgevoel. Klanten van Starbucks kunnen waar dan ook ter wereld rekenen op een schone, klimaatgecontroleerde omgeving, ruime tafels voor laptop of krant, gratis WiFi, aangename muziek en kosteloze toiletten.

Maar de gastvrijheidsstrategie gaat veel verder dan enkel inrichting. Barista’s noemen hun klanten bij de voornaam, onthouden de bestelling van vaste klanten en gunnen de klant een glimlach. Om het nog persoonlijker te maken, is er een melk- en suikerbar zodat de koffie, net als thuis of in de koffiehoek op kantoor, helemaal naar eigen smaak kan worden getweaked.

Moderne wensen

De open, ongedwongen sfeer die Starbucks heeft neergezet, naar visie van Oldenburg, is heel erg inclusief. Nomadische freelancers, sollicitanten, een stel op hun eerste date of een groep hangende scholieren in de pauze: ze voelen zich allemaal thuis bij Starbucks. Zoals Oldenburg schreef: ‘Het voort­bestaan ​​van het koffiehuis is afhankelijk van zijn vermogen om te voldoen aan moderne wensen, niet aan een geromantiseerd verleden.’

Voor de Frappuccino werd een Iced Italian Roast in de winkels zelf gebrouwen. Slagroom was nog lang niet de standaard die het later zou worden. Romig, zoet en een kick van de cafeïne; het drankje bleek een schot in de roos. In 1999 werd daar de Caramel ‘Frap’ aan toegevoegd. Wederom een hit. De karamelsiroop, sierlijk gedrapeerd over een dikke toef slagroom, werd de signatuur van het drankje. In de afgelopen jaren zijn er tal van speciale edities aan toegevoegd. Zoals de Unicorn −  de zeemeermin − en, meest recent, de Tie-Dye Frappuccino. Ook zijn er wereldwijd variaties met lokale ingrediënten. Zoals de Dulce de Leche Granizado Frappuccino in Argentinië , de Red Bean Green Tea Frappuccino in China en Yoghurt Frappuccino in Griekenland. Het is wachten op de Nederlandse Stroopwafel Frappuccino. 

Omarmd over de hele wereld, was het Boston, Massachusetts waar de Frappuccino voor het eerst zijn entree maakte. Hier werd een milkshake door een groepje locals liefkozend een Frappe genoemd, naar het Franse frappé. Onder hen bevond zich Andrew Frank, nu bekend als de vader van de Frappuccino, toen nog director of marketing and sales voor The Coffee Connection. Hij had het drankje op de kaart van The Harvard Square locatie gezet, voordat de keten in 1994 werd aangekocht door Starbucks. Inmiddels is de Frappuccino niet meer weg te denken uit het zuivelschap en zijn er sinds kort ook Starbucks koffiebonen en –capsules verkrijgbaar in het koffieschap van Albert Heijn. 

Intussen wordt Starbucks’ innovativiteit als het om receptuur gaat overal ter wereld gekopieerd. Zelfs koffieland Italië is overstag, als het om moderne koffievarianten gaat. Zelf aan slag? Maak eens een Blended Coconut Coffee. Voeg 110 ml Starbucks Sumatra koffie, 110 ml kokosmelk, 1 el cacaopoeder, 1 el rietsuiker en 1/3 glas ijsblokjes toe aan een ­blender en meng tot het drankje glad is. Serveer direct. Of probeer een Starbucks koffielimonade. Maak daarvoor eerst limonade door gelijke delen water en suiker in een pan te verwarmen tot de suiker is opgelost. Meng deze simple syrup met vers citroensap naar smaak, roer en laat afkoelen. Vul een groot limonadeglas met ijs en voeg er 110 ml extra sterke Starbucks Dark Roast koffie, 60 ml limonade en een scheutje bruiswater aan toe. 

Starbucks oogst alom lof omdat het werknemers met uitzonderlijk veel respect behandelt. Werknemers worden bijvoorbeeld ‘partners’ genoemd om ze meer bij het bedrijf te betrekken en een gevoel van gedeeld eigendom en succes te geven. Vanaf 1988 kregen de werknemers bovendien een uitgebreide ziekte­kostenverzekering – zelfs part­timers. In 1991 introduceerde het ­bedrijf Bean Stock, een financieel programma dat werknemers toelaat tot aandelen­opties ter waarde van 12 procent van hun jaarlijkse basisloon. Een uitzonderlijk initiatief in Amerika, waar zorg en kansen voor mensen in de dienstverlening niet vanzelfsprekend zijn. 

Ook internationaal liet Starbucks zich gelden. In januari 2017 kondigde Starbucks het plan aan 10.000 vluchtelingen in 75 landen binnen vijf jaar in dienst te nemen. Dat aantal omvat 2.500 vluchtelingen in acht Europese
landen, inclusief Nederland. ‘Bedrijven zoals het onze kunnen hun schaalgrootte gebruiken om een ​​positieve impact te hebben op het leven van mensen,’ verklaarde Martin Brok van Starbucks EMEA over de aanwerving.
‘We hebben altijd geprobeerd een cultuur te creëren waarin iedereen welkom is en we zijn er trots op dat 30.000 mensen met meer dan 90 nationaliteiten en van allerlei achtergronden in deze regio het groene schort van Starbucks dragen.’

Verwarm voor een Starbucks White Chocolate Mocha tweederde mok volle melk en 6 blokjes witte chocolade langzaam en al roerend in een steelpannetje tot de chocolade gesmolten is. Bereid ondertussen een Starbucks Pike Place Roast koffie en klop slagroom stijf. Doe de helft van de melk in een koffiemok en voeg hier de koffie aan toe. Houd nog genoeg ruimte over voor slagroom. Gebruik de rest van de melk, koffie en slagroom voor een tweede mok. Voor gedeeld plezier.

Intussen leven we in een andere wereld en gaat het laatste bekernieuws over recycling en het ­verminderen van afval. Starbucks probeert dit probleem te tackelen met projecten zoals BYOT (Bring Your Own Tumbler), kunstprojecten en com­petities. Een kleine zoektocht langs hashtags als #starbucksart en #starbuckscup laat zien hoe klanten hun bekers een tweede leven geven als canvas. Een wel heel bijzonder recycle-kunstwerk komt van de ­illustrator @fseo, die de plastic deksels gebruikt voor 3D-ontwerpen. 

Een ander onderdeel van de to-go koffie-ervaring die door tekenaars is gepopulariseerd, is de bekerhuls. Uitgevonden in 1991, niet ver van de geboorteplaats van Starbucks – in Portland, Oregon – is deze hittebufferende papierband officieel getrademarkt als de Java Jacket en zelfs opgenomen in de collectie van het Museum of Modern Art in New York. Illustrator @sleevebuck vond inspiratie in het groene zeemeerminnenlogo op de bekerhuls. Hij gebruikte haar als model om beroemdheden als David Bowie (‘Ziggy Starbucks’) en zelfs Voldemort (‘the original flat white’) mee te portretteren. 

Nadat hij de wereld had bereisd – met een lange stop op Java in Indonesië – vestigde Alfred Peet zich in 1966 in Berkeley, Californië om daar Peet’s Coffee Tea & Spices te openen. Toen drie jonge Amerikanen zijn zaak binnen wandelden en advies vroegen voor hun koffiestart-up in Seattle, kon hij geen nee zeggen. Peet nam hen onder zijn vleugels en gaf de jongens een kickstart. Kort daarna, in 1971 openden Zev Siegl, Gordon Bowker en Jerry Baldwin hun eigen koffiebonen- onderneming: Starbucks. De Peet’s koffieketen, die nog steeds bestaat en populair is, en Starbucks waren een tijdje gezamenlijk eigendom. Totdat in 1987 Baldwin besloot zich te concentreren op Peet’s. Baldwin verkocht Starbucks aan de toenmalige retail operations & marketingdirecteur, Howard Schultz. De rest is geschiedenis.  

Voor Peet’s eigen geschiedenis moeten we terug naar huis, naar Alkmaar, waar Peet letterlijk geboren werd tussen de bonen en blaadjes. Zijn vader was eigenaar van koffie-, thee- en kruidenleverancier B. Koorn & Company. Ook zijn oom zat in de koffie en was in Amsterdam verantwoordelijk voor het koffiebedrijf Keijzer, dat uiteindelijk zou worden overgenomen door de Nederlandse koffiegigant Simon Lévelt. Starbucks heeft al sinds 2002 het EMEA-hoofdkantoor en zijn brandfaciliteit in de Amsterdamse Afrikahaven gevestigd. Toch kwam de eerste échte Starbuckswinkel pas relatief laat naar Nederland, namelijk pas in 2011. De verbinding met de Nederlandse geschiedenis werd hersteld. En daarmee was de vestiging van Starbucks een soort thuiskomst. 

Neem voor een Starbucks Caramel Macchiato een standaard koffiemok, doe er een scheutje vanillesiroop in en warme melk. Top af met melkschuim. Schenk vers gemaakte Starbucks espresso door het schuim.Schenk er wat karamelsaus over. Beschik je over een Nescafé Dolce Gusto apparaat? Kies dan eenvoudig voor de Dolce Gusto Starbucks Caramel Macchiato capsules.